Historia i opis ciekawych miejsc w Bieszczadach

Jezioro Solińskie

Wśród zalesionych wzgórz znajduje się jeden z piękniejszych zakątków w Bieszczadach - Jezioro Solińskie. Na stokach Jawora jest kilka miejsc, z których można podziwiać jego widok. Powstało dzięki jednej z najsłynniejszych w Polsce zapór wodnych, wybudowanej w 1968 r. (mimo że pierwsze plany dotyczące zagospodarowania okolicznych terenów pochodzą już z dwudziestolecia międzywojennego). Rozmiary budowli zdumiewają: ma ponad 81 m wysokości i 664 m długości. Sam masyw górski również urzeka wyglądem, zwłaszcza gdy jego zieleń wrzyna się w gładką taflę jeziora.


Lutowiska

Lutowiska to malowniczo położona wieś będąca bramą w wysokie Bieszczady. Położone za nią wzgórze, Kaczmarewka (723 m n.p.m.), stanowi kapitalne miejsce widokowe. Miejscowość została uwieczniona filmie Jerzego Hoffmana "Pan Wołodyjowski" – na wzgórzu Chodak nad Lutowiskami stanęła chreptiowska stanica Wołodyjowskiego. Dziś w tym miejscu są jedynie łąki. Poza urokliwym krajobrazem, jaki się z nich rozciąga, znajduje się tu i filmowa pamiątka w postaci drogowskazu z napisem Chreptiów Turyści mogą wybrać się na spacer 2-kilometrową "ścieżką filmową" – odcinkiem drogi wybudowanym na potrzeby produkcji. W samych Lutowiskach warto zobaczyć neogotycki kościół św. Stanisława Biskupa z 1920 r. i duży cmentarz żydowski.


Tarnica

W 2000 r. na Tarnicy ustawiono żelazny krzyż, by uczcić nowe tysiąclecie i złożyć hołd papieżowi Janowi Pawłowi II, który odwiedził Tarnicę w sierpniu 1953 r. jeszcze jako ksiądz Karol Wojtyła i wielbiciel górskich wędrówek. To trzeci krzyż na szczycie. Pierwszy ustawiono w tajemnicy pod koniec lat 70., drugi – w 1987 r., oba jednak uległy zniszczeniu. Co roku, w Wielki Piątek do krzyża zdążają liczne grupy w procesjach drogi krzyżowej. Spod krzyża rozciąga się wspaniała panorama. Przy sprzyjających warunkach atmosferycznych widać stąd nawet oddalone o 180 km Tatry.


Przełęcz Goprowska

W lipcu i sierpniu na Przełęczy Goprowskiej działa sezonowa baza Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Jest ona na swój sposób wyjątkowa: goprowcy nie mają tu swojej chaty, lecz stacjonują w namiotach. Przełęcz leży pomiędzy Krzemieniem a Tarniczką (1315 m n.p.m.), czyli najwyższym wierzchołkiem Szerokiego Wierchu. Roztacza się stąd przyjemny widok na dolinę Wołosatki. Potok ten ma swoje źródła w kotle między Krzemieniem, Tarnicą a Haliczem, na wysokości 1200 m n.p.m. W dolinie znajduje się miejscowość Wołosate, gdzie działa hodowla koni huculskich.


Szeroki Wierch

Szeroki Wierch to wydłużony, pokryty połoniną grzbiet o czterech kulminacjach, z których najwyższa jest Tarniczka (1315 m n.p.m.). Szlak z Ustrzyk Górnych przez Szeroki Wierch to najpopularniejsza i najbardziej atrakcyjna widokowo, choć wcale nie najkrótsza trasa na Tarnicę. Przejście przez wierch wydaje się łatwe i bezpieczne, ale warto pamiętać, że zimą nierzadko schodzą stąd lawiny.


Połonina Caryńska

Znajdujący się między dolinami Prowczy i Wołosatego grzbiet rozciąga się na długości 4 km i ma 4 wierzchołki. Najwyższy spośród czterech szczytów ma 1297 m n.p.m. Na grzbiecie Połoniny Caryńskiej znajdują się skalne rezerwy, a poniżej gołoborza, zwane w Bieszczadach "grehotami" lub "rozsypańcami". Nazwa góry nawiązuje do nieistniejącej dziś wsi Caryńskie, do której należały jej północne zbocza. Sam termin z kolei pochodzi od ruskiego słowa caryna, oznaczającego pole lub pastwisko. Mieszkańcy wsi zostali wysiedleni tuż po II wojnie światowej. Świadectwem ponad trzystu letniej historii osady są dziś już tylko trzy nagrobki i ruiny kaplicy pogrzebowej na starym cmentarzu, a także kamienny krzyż przydrożny w 1911 r.


Połonina Wetlińska

Połonina Wetlińska, której nazwa pochodzi od leżącej u jej stóp wsi, do 1945 r. służyła jako pastwisko. Dziś, podobnie jak Połonina Caryńska, znajduje się w granicach Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Grzbiet ma dwa wierzchołki główne: Roha(1255 m n.p.m) i Osadzki Wierch (1253 m n.p.m.). W ramach realizacji programu zagospodarowania Połoniny Wetlińskiej, obok przebudowy kultowej Chatki Puchatka, powstała to także bacówka, a wraz z nią przywrócono kulturowy wypas owiec.


Osadzki Wierch

Szczyt o wysokości 1253 m n.p.m. to dobry punkt widokowy. Pozwala dostrzec nie tylko charakterystyczne dla masywów zbudowanych z fliszu karpackiego – wypiętrzonych, naprzemiennie ułożonych warstw skał osadowych – "zebra", lecz także Gorgany, czyli oddalone o około sto kilometrów pasmo górskie. Przy odpowiedniej pogodzie można również zaobserwować morze mgieł, czyli zjawisko powstające w górach w sytuacji, gdy temperatura, odwrotnie niż zazwyczaj, rośnie wraz z wysokością. Wyłaniające się wówczas z chmur szczyty przypominają krajobraz z obrazów Caspara Davida Friedricha.

Wykaz wysokości terenu
Nazwa Wysokość n.p.m. Zdjęcie
Jezioro Solińskie 482 m Jezioro Solińskie
Lutowiska 637 m Lutowiska
Tarnica 1346 m Tarnica
Przełęcz Goprowska 1160 m Przełęcz Goprowska
Szeroki Wierch 1315 m Szeroki Wierch
Połonina Caryńska 1297 m Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska 1255 m Połonina Wetlińska
Osadzki Wierch 1253 m >Osadzki Wierch